موتور توربوفن ایرانی
صنعت هوافضای ایران در سال‌های اخیر با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های متعدد، دستاوردهای قابل توجهی در زمینه طراحی و ساخت موتورهای
هوایی داشته است. یکی از مهم‌ترین این دستاورد ها توسعه موتور توربوفن ایرانی است که میتواند نیاز کشور به واردات موتور های مدرن را به
طور چشمگیری کاهش دهد و گامی بلند به سوی خودکفایی باشد.
توربوفن چیست و چه مزایایی دارد؟
موتور توربوفن (Turbofan) نوعی موتور جت است که در آن علاوه بر هوای عبوری از محفظه احتراق، بخش بزرگی از هوا توسط فن بزرگ در جلوی
موتور تسریع شده و بدون سوختن ازپیرامون هسته موتور عبور میکند.این طراحی باعث افزایش راندمان پیشرانش و کاهش مصرف سوخت نسبت
به موتورهای توربوجت قدیمی می‌شود.
توربوفن‌ها به‌ویژه برای هواپیماهای مسافربری و ترابری مناسب هستند زیرا:
صدای کمتری تولید می‌کنند.
مصرف سوخت کمتری دارند.
برد پروازی بیشتری را ممکن می‌سازند.
تلاش‌های ایران در توسعه موتور توربوفن
در طول دهه‌های گذشته، متخصصان ایرانی با هدف بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته هوانوردی،پروژه‌های متعددی را در زمینه موتورهای توربوجت
و توربوفن تعریف و اجرا کردند. در این مسیر ، طراحی و تولید موتور توربوفن ایرانی اوج (که نسخه بومی سازی شده از یک موتور روسی محسوب
می‌شود)، نقطه عطف مهمی به شمار می‌رود.بر اساس اعلام منابع داخلی، این موتور از نظر ساختار و عملکرد به خانواده موتورهایRD-33 نزدیک
است که در جنگنده‌های میگ-29 استفاده می‌شود. البته مهندسان ایرانی با اعمال تغییراتی در مواد،سامانه‌های کنترل و حتی آیرودینامیک پره‌ها،
سعی کردند موتور را متناسب با شرایط اقلیمی ایران و نیازهای عملیاتی نیروهای مسلح توسعه دهند.
چالش‌های طراحی و تولید
ساخت یک موتور توربوفن پیچیده‌ترین بخش صنعت هوافضا به شمار می‌رود. در این پروژه‌ها، مهندسان باید مسائلی همچون:
تحمل دمای بالای توربین (گاهی بیش از 1400 درجه سانتی‌گراد)
پایداری دورهای بالای فن و کمپرسور
سیستم‌های خنک‌کاری پیشرفته
و همچنین کنترل هوشمند سوخت و احتراق را با دقت و دانش بسیار بالا حل کنند.
علاوه بر آن، کیفیت مواد به‌کاررفته در پره‌های توربین که باید در برابر حرارت و تنش‌های مکانیکی فوق‌العاده بالا مقاومت کنند، اهمیت کلیدی دارد.
در ایران برای تولید این قطعات از سوپرآلیاژها و پوشش‌های مقاوم به خوردگی و حرارت بهره گرفته شده است.
کاربردهای موتور توربوفن ایرانی
با بهره‌برداری از موتورهای توربوفن بومی، ایران میتواند به تدریج وابستگی خود را به موتورهای وارداتی کاهش دهد. این موتورها می‌توانند در:
جنگنده‌های نسل چهارم و ارتقاءیافته
پهپادهای درشت‌اندام با مداومت پروازی بالا
و حتی در آینده، پروژه‌های هواپیمای مسافربری بومی مورد استفاده قرار گیرند.
همچنین دانش به‌دست‌آمده ازطراحی و ساخت این موتورها میتواند زیرساخت بسیار ارزشمندی برای گام‌های بعدی در توسعه موتورهای توربوفن
با نسبت کنارگذر بالا (High Bypass) باشد که در هواپیماهای تجاری استفاده می‌شوند.
آینده پیش رو
با توجه به فشار تحریم‌ها و محدودیت‌های خرید موتورهای پیشرفته ، ادامه سرمایه گذاری در پروژه های تحقیقاتی و توسعه‌ای در حوزه موتورهای
هوایی برای ایران امری اجتناب‌ناپذیر است. ایران با توسعه موتور توربوفن بومی نه تنها به نیازهای دفاعی و نظامی خود پاسخ میدهد، بلکه میتواند
در درازمدت به صادرات فناوری ومحصولات وابسته نیز فکرکند.همچنین توسعه چنین پروژه‌هایی به رشد صنایع مادر مانند فولادهای خاص، سرامیک
های مقاوم حرارتی، صنایع الکترونیک و کنترل‌های دقیق نیز
کمک میکند و نقش مهمی در اشتغال و پیشرفت صنعتی کشور دارد.
سخن پایانی
موتور توربوفن ایرانی یک دستاورد بزرگ مهندسی است که نشان میدهد متخصصان کشور علی‌رغم محدودیت‌های بین‌المللی، می‌توانند در یکی
از پیچیده‌ترین عرصه‌های فناوری پیشرفته گام بردارند. هرچند مسیر پیش‌رو هنوز طولانی است و نیاز به کار و سرمایه‌گذاری بیشتری دارد، اما پایه
گذاری این دانش و فناوری ارزشمند میتواند آینده صنعت هوایی کشور را تا حد زیادی متحول کند.
برای مشاوره وخرید با ما درارتباط باشید.