کاربرد هیدرولیک در هواپیما
هواپیما به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین اختراعات بشر، مجموعه‌ای پیچیده از سامانه های مختلف را در خود جای داده است که هرکدام نقشی
حیاتی در عملکرد ایمن و مطمئن آن ایفا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این سامانه‌ها، سیستم هیدرولیک است. هیدرولیک به دلیل توانایی انتقال
نیروهای بزرگ با دقت و سرعت بالا، جایگاه بی‌بدیلی در صنعت هوانوردی یافته است. در این مقاله با کاربردهای گوناگون هیدرولیک در هواپیما
آشنا می‌شویم.
کاربرد هیدرولیک در هواپیما و چرا هیدرولیک در هواپیما اهمیت دارد؟
سیستم‌های هیدرولیک بر اصل ساده‌ای استوارند: فشار سیال غیرقابل تراکم (معمولاً روغن مخصوص) برای انتقال و تقویت نیرو. در مقایسه با
انتقال مکانیکی یا حتی الکتریکی، هیدرولیک می‌تواند نیروهای بسیار بزرگی را تنها با لوله‌ها و شیرها منتقل کند، آن هم با وزن نسبتاً کم. این
ویژگی در هواپیما که کاهش وزن اهمیت بسیار بالایی دارد، یک مزیت کلیدی محسوب میشود.
مهم‌ترین کاربردهای هیدرولیک در هواپیما
سامانه جمع و باز کردن ارابه فرود (Landing Gear)
یکی از مهم‌ترین وظایف سیستم هیدرولیک، جمع و باز کردن چرخ‌های هواپیما پس از برخاستن و قبل از فرود است. باز و بسته شدن چرخ‌ها
نیازمند نیروی زیادی است، چرا که این اجزا سنگین بوده و باید به سرعت و با اطمینان بالا عمل کنند . سیستم هیدرولیک این کار را از طریق
سیلندرهای هیدرولیکی انجام می‌دهد.
سطوح کنترل پرواز (Primary Flight Controls)
در هواپیماهای بزرگ، هدایت مستقیم سطوح کنترل (مثل اِلِرون، الویتِر و رادر) از طریق کابل یا میله‌های مکانیکی به دلیل نیروی زیاد مورد نیاز
امکان‌پذیر نیست. در اینجا هیدرولیک وارد عمل میشود. سامانه های موسوم به «هیدرولیک سروو» با دریافت دستور از خلبان (یا سیستم
خودکار پرواز)، فشار لازم را به سیلندرها وارد می‌کنند و بدین ترتیب سطوح کنترل به حرکت درمی‌آیند.
فلپ‌ها و اسپویلرها
فلپ‌ها (Flaps) برای افزایش نیروی برآ (Lift) و اسپویلرها (Spoilers) برای کاهش آن یا کاستن سرعت هواپیما هنگام فرود استفاده می‌شوند.
جابجایی این سطوح نیز توسط محرک‌های هیدرولیکی انجام میشود. هیدرولیک باعث میشود این حرکت‌ها نرم، سریع و بدون لرزش باشند.
ترمز چرخ‌ها
هواپیما های تجاری و نظامی معمولاً از ترمز های هیدرولیکی استفاده می‌کنند . هنگام فرود ،سرعت هواپیما بسیار بالاست و نیاز به نیروی
ترمزگیری عظیمی دارد که هیدرولیک به راحتی می‌تواند آن را تأمین کند. در بسیاری از مدل‌ها، سیستم هیدرولیک حتی به صورت مستقل از
سایر اجزای هیدرولیک طراحی شده تا در صورت از دست رفتن سایر قسمت‌ها، بتواند فرود ایمنی را تضمین کند.
دربهای هواپیما و رمپ‌ها
در برخی مدل‌ها، مخصوصاً هواپیماهای باربری، باز و بسته کردن دربهای بزرگ باری یا رمپ‌های عقب توسط جک‌های هیدرولیکی انجام میشود.
این امر کار بارگیری و تخلیه را آسان و ایمن می‌کند.
ویژگی‌های خاص سیستم‌های هیدرولیک هواپیما
طراحی مازاد (Redundancy): معمولاً هواپیماها بیش از یک مدار هیدرولیک دارند. این طراحی افزونه‌ای (Redundant) باعث میشود در صورت
بروز مشکل در یک مدار، مدار دیگر وظایف حیاتی را بر عهده بگیرد.
استفاده از سیالات ویژه: روغن‌های هیدرولیک هواپیما باید ویژگی‌هایی مانند ضدآتش بودن، پایداری در دماهای بسیار پایین و بالا، و روان کاری
مناسب داشته باشند.
فشارهای بالا: سیستم‌های هیدرولیک هواپیما تحت فشار بسیار بالا (گاهاً ۳۰۰۰ PSI یا بیشتر) کار می‌کنند که این امکان را می‌دهد با اجزای
کوچک‌تر، نیروی بزرگ‌تری تولید کنند.
نتیجه‌گیری
بدون تردید، هیدرولیک یکی از ارکان اصلی مهندسی هواپیما به شمار می‌رود. این سیستم امکان حرکت دادن اجزای بزرگ و سنگین با دقت و
سرعت را فراهم می‌کند و در عین حال باعث کاهش وزن کلی هواپیما میشود . طراحی های چندمداره ، استفاده از سیالات خاص و نگهداری
دقیق از جمله الزامات بهره‌برداری ایمن ازسیستم‌های هیدرولیک در هواپیما هستند.با این مزایا، هیدرولیک همچنان به عنوان قلب تپنده مکانیکی
بسیاری از فرآیندهای حیاتی پرواز باقی خواهد ماند.
برای مشاوره و خرید با ما در ارتباط باشید.