موتور توربوجت
موتور توربوجت (Turbojet) یکی از مهم‌ترین اختراعات قرن بیستم است که تحولی بنیادین در صنعت هوافضا به وجود آورد. این موتور که به عنوان نخستین
نمونه موفق موتورهای جت شناخته می‌شود، راه را برای پرواز با سرعت‌های بالا و در ارتفاعات بسیار بیشتر از توانایی هواپیماهای ملخی باز کرد.
اصول کار موتور توربوجت
موتور توربوجت در واقع ساده‌ترین شکل از موتورهای جت مدرن است.این موتور بر اساس اصل نیوتن یعنی «برای هر کنشی،واکنشی مساوی و در خلاف
جهت وجود دارد» عمل می‌کند. در این سامانه، هوا از ورودی (اینلت) وارد شده و پس از فشرده شدن در کمپرسور ، وارد محفظه احتراق می‌شود. در این
بخش سوخت تزریق و مشتعل می‌شود. گاز های داغ حاصل با سرعت بالا از توربین عبور کرده و آن را می‌چرخانند.
ویژگی‌ها و مزایا
از مهم‌ترین ویژگی‌های موتورهای توربوجت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
راندمان بالا در سرعت‌های بالا: این موتورها در پروازهای مافوق صوت بسیار مؤثرند.
طراحی ساده‌تر نسبت به توربوفن: چون تنها جریان هوا از هسته عبور می‌کند و خبری از فن بزرگ نیست.
ابعاد کوچک‌تر: این موضوع باعث می‌شود نصب آن روی هواپیماهای شکاری و موشک‌های کروز راحت‌تر باشد.
معایب و محدودیت‌ها
با وجودمزایای مهم،موتور توربوجت چند ضعف اساسی هم دارد که باعث شد در کاربردهای غیرنظامی و سرعت‌های کم‌تر، جای خود را به توربوفنها بدهد:
مصرف سوخت بالاتر: به ویژه در سرعت‌های زیر صوت، به دلیل عبور کل هوا از محفظه احتراق.
صدای بسیار زیاد: که گاهی برای خدمه و محیط زیست مشکل‌ساز است.
کارایی پایین در ارتفاع کم یا سرعت پایین.
نقش توربوجت در صنعت هوافضا
تاریخ هوانوردی مدرن تا حد زیادی با نام موتورهای توربوجت گره خورده است. نخستین پرواز عملی با موتور جت توسط جنگنده آلمانی Heinkel He 178 در
سال ۱۹۳۹ انجام شد که از موتور توربوجت بهره می‌برد. بعد از آن در طول جنگ جهانی دوم، آلمان و بریتانیا رقابت نزدیکی برای توسعه این فناوری داشتند.
پس از جنگ، ایالات متحده وشوروی نیز به سرعت وارد میدان شدند و موتورهای توربوجت را روی نسلهای مختلف هواپیماهای جنگنده نصب کردند.هواپیما
های مشهور مانند میگ-۱۵، F-86 Sabre و حتی جنگنده‌های اولیه مافوق صوت از توربوجت بهره می‌بردند.
کاربردهای امروز موتور توربوجت
هواپیماهای آموزشی جت یا شکاری قدیمی: که هنوز در خدمت هستند.
برخی پروژه‌های پژوهشی یا آزمایشگاهی.
توربوجت ایرانی
در ایران نیز در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بازطراحی و حتی بومی‌سازی موتورهای توربوجت صورت گرفته است. این موتورها برای پهپادهای رزمی،
موشک‌های کروز برد بلند و برخی هواپیماهای آموزشی یا هدف استفاده می‌شوند. پروژه‌های داخلی در این حوزه علاوه بر افزایش قدرت دفاعی، باعث
ایجاد زیرساخت‌های علمی و صنعتی در حوزه آلیاژهای خاص، پره‌های توربین، و سامانه‌های کنترل موتور شده است.
چشم‌انداز آینده
با وجود سلطه توربوفنها در صنعت مسافربری، موتورهای توربوجت همچنان به دلیل طراحی ساده، سبکی و امکان رسیدن به سرعت‌های بالا، جایگاه
خاصی دارند. به‌خصوص در صنایع دفاعی که گاهی سرعت و حجم کم موتور از هر چیز دیگری مهم‌تر است.از طرف دیگر، تجربه طراحی و تولید توربوجت
به عنوان پایه‌ای برای حرکت به سمت موتورهای توربوفن و توربوشفت محسوب می‌شود.هر کشوری که بتواند به دانش فنی توربوجت مسلط شود، راه
برای ورود به حوزه‌های پیشرفته‌تری همچون موتورهای مافوق صوت یا حتی اسکرم‌جت برایش هموارتر خواهد شد.
جمع‌بندی
موتور توربوجت با وجود عمر نزدیک به ۸۰ ساله، هنوز نماد سرعت و قدرت در عرصه هوانوردی نظامی است.هرچند ایراداتی همچون مصرف بالای سوخت
و آلودگی صوتی دارد، اما توانایی آن در رسیدن به سرعت‌های بالا و طراحی جمع‌وجور، باعث شده همچنان در پروژه‌های حساس کاربرد داشته باشد. به
همین دلیل سرمایه‌گذاری در این فناوری، حتی امروز، همچنان منطقی و راهبردی است.
برای مشاوره وخرید با ما در ارتباط باشید.