ساخت قطعات هواپیما در ایران
گامی راهبردی به سوی خودکفایی و توسعه صنعت هوانوردی
صنعت هوانوردی همواره یکی از پیشرفته‌ترین و حساس‌ترین صنایع جهان بوده که به دلیل سطح بالای تکنولوژی و الزامات ایمنی، توسعه آن نیازمند
زیرساختهای فنی و دانش مهندسی بسیار گسترده است.در این میان،تولید قطعات هواپیما در داخل کشور به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان استقلال
و پایداری صنعت هوایی شناخته میشود. ایران نیز طی سال‌های اخیر تلاش‌های وسیعی را برای بومی‌سازی دانش طراحی و ساخت قطعات کلیدی
هواپیما آغاز کرده است.
چرا ساخت قطعات هواپیما در داخل اهمیت دارد؟
وابستگی به خارج برای تأمین قطعات مصرفی و یدکی هواپیما، چالش‌هایی از جمله هزینه‌های بالای ارزی، زمان طولانی تأمین، مشکلات ناشی از
تحریم‌های بین‌المللی و گاهی عدم دسترسی به برخی تجهیزات حیاتی را ایجاد می‌کند. از طرفی، با توسعه شبکه پروازی در داخل و افزایش تعداد
ناوگان،نیازبه قطعات یدکی استاندارد به شکل پیوسته افزایش یافته است.
ظرفیت‌های موجود ایران در تولید قطعات هواپیما
ایران از دهه‌ها قبل با داشتن صنایع دفاعی و هوافضا، تجربه‌هایی در تولید انواع قطعات دقیق مکانیکی، الکترونیکی و کامپوزیتی به‌دست آورده است.
این ظرفیت‌ها حالا بیش از گذشته به خدمت صنعت هوایی غیرنظامی آمده‌اند. در حال حاضر:
برخی از قطعات سازه‌ای (Structural Parts) شامل قطعات فلزی بال، ریشه بال،قلاب‌ها،فیکسچرها و حتی بخش‌هایی از ارابه فرود در صنایع داخلی
تولید می‌شوند.در زمینه سیستم‌های سوخت، هیدرولیک و پنوماتیک، تعدادی از ولوها، فیتینگ‌ها و اتصالات با کیفیت قابل قبول بومی‌سازی شده‌اند.
چالش‌ها و فرصت‌ها در مسیر بومی‌سازی قطعات هواپیما
چالش‌ها
کیفیت و انطباق با استانداردهای بین‌المللی: صنعت هوانوردی به شدت مقررات‌محور است و استانداردهایی مثل FAR، EASA Part 21G و AS9100
سطح بسیار بالایی از کنترل کیفیت را الزام میکنند. بسیاری از تولیدکنندگان داخلی هنوز در پیاده‌سازی دقیق این استانداردها نیازمند ارتقاء هستند.
دسترسی به مواد اولیه استاندارد: متریال‌های هوایی (هوافضا گرید) نظیر آلومینیوم‌های سری7000،تیتانیوم‌های آلیاژی و رزین‌های اپوکسی خاص،
به راحتی در بازار داخلی تأمین نمی‌شوند.
آزمایشگاه‌های تخصصی و تجهیزات تست: انجام آزمون‌های خستگی، ارتعاش (Vibration) و شرایط محیطی (Humidity & Temperature Cycling)
نیازمند دستگاه‌های گران‌قیمتی است که هنوز در همه حوزه‌ها موجود نیست.
فرصت‌ها
وجود صنایع نظامی و دانشگاه‌های فنی ممتاز که می‌توانند پروژه های تحقیقاتی مشترک با صنعت هواپیمایی تعریف کنند.حمایت های دولتی و
تسهیلات صندوق‌های نوآوری که به توسعه این صنایع شتاب می‌دهد.تجربه کشور در عبور از تحریم‌ها که باعث شکل‌گیری شبکه‌های تامین نیمه
داخلی برای برخی مواد اولیه شده است.
گام‌های کلیدی برای توسعه پایدار این صنعت
اگر ایران بخواهد سهم بیشتری از بازار قطعات هواپیما را در داخل به‌دست آورد، باید اقدامات زیر را به‌صورت جدی دنبال کند:
سرمایه‌گذاری در خطوط تولید پیشرفته: استفاده از ماشین‌کاری CNC پنج محوره، دستگاه‌های پرس ایزواستاتیک، اتوکلاوهای مدرن و چاپگرهای
سه‌بعدی فلزی برای رسیدن به تلرانس‌های دقیق الزامی است.
ایجاد و گسترش مراکز آزمون: آزمایشگاه‌های تست مواد و عملکرد قطعات باید مطابق با استانداردهای AS9102 و NADCAP تجهیز شوند تا مدارک
کیفی معتبر برای تولید صادر گردد.
اخذ تاییدیه‌های بین‌المللی: دریافت تاییدیه‌های Part 21 یا حتی همکاری تحت لیسانس با OEMهای مطرح می‌تواند اعتبار تولید داخل را در سطح
جهانی ارتقا دهد.
سازه‌ای و سیالاتی در طراحی قطعات حیاتی الزامی است.
جمع‌بندی: افق روشن با هم‌افزایی دانش و صنعت
با وجود تمام چالش‌ها، ایران در دهه اخیر توانسته گام‌های بسیار مهمی در تولید قطعات هواپیما بردارد. سرمایه‌گذاری بر این حوزه نه تنها باعث
کاهش وابستگی به خارج و ذخیره ارز میشود، بلکه می‌تواند بستری برای رشد تکنولوژی‌های پیشرفته مهندسی در کشور باشد. آینده صنعت
هوانوردی ایران به هم‌افزایی میان دانشگاه‌ها، صنایع دفاعی، هلدینگ‌های خصوصی و حمایت نهادهای دولتی گره خورده است.با این همکاری‌ها،
می‌توان انتظار داشت که طی چند سال آینده طیف وسیع‌تری از قطعات هواپیما در داخل تولید شده و ایران به یک مرکز مهم ساخت قطعات هوایی
در منطقه تبدیل شود.
برای مشاوره و خرید با ما در ارتباط باشید.